نبذة تاریخیة عن قسم التاریخ فی جامعة شیراز

(الدکتور سلیمان الحیدری)

تأسس قسم التاریخ بجامعة شیراز فی عام 1960 م. تم قبول أول دفعة من الطلبة الجدد فی قسم التاریخ فی سبتمبر من نفس العام من خلال اجتیاز امتحان الدخول العام. فی تلک الفترة  لم یکن تخصص التاریخ منفصلاً عن تخصص الجغرافیا وکان الطلاب یشارکون فی دورات الجغرافیا والتاریخ معاً أثناء دراستهم الجامعیة خلال مدة ثلاث سنوات. کانت الفصول تعقد فی مبنی کلیة الآداب فی تقاطع أدبیات حالیا. کان لطفعلی صورتگر أول رئیس لکلیة الآداب التی تم تأسیسها فی  عام 1960 م. من أعضاء هیئة التدریس فی قسم التاریخ والجغرافیا حسن خوب نظر (خریج جامعة السوربون) وأبو الحسن دهقان (طبیب وخریج کلیة الطب فی باریس) وعلی سامی (خریج المعهد الآسیوی) وخسرو فروغی (خریج جامعة کنت). فی عام 1962 تم تغییر إسم جامعة شیراز إلی جامعة بهلوی، وفی یونیو من نفس العام تم دمج کلیة العلوم (التی تأسست عام 1958 م) مع کلیة الآداب واستمرت فعالیة  قسم التاریخ کإحدی الأقسام الأربعة عشر من کلیة الآداب والعلوم. من عام 1942 فصاعدًا تم إستقطاب أعضاء هیئة التدریس الجدد فی قسم التاریخ الذین کان معظمهم من الأمریکیین النشطین فی الرابطة الإیرانیة الأمریکیة. تم توظیف هؤلاء الأساتذة توظیفا تعاقدیا مع قسم التاریخ ومن بینهم مایکل روبرت میلجریم (خریج جامعة بنسلفانیا) وتوماس ماکجیجان (خریج جامعة بنسلفانیا) وجوزیف باری نیج (خریج جامعة ویسکونسن).  خلال آخر السنوات التی سبقت الثورة الإسلامیة، بالإضافة إلی الأساتذة الأمریکیین، أصبح عدد من الأساتذة الإیرانیین بشکل رسمی جزءاً من أعضاء هیئة التدریس ومنهم غلامرضا وطن دوست (خریج جامعة واشنطن)  خسرو صادقی (خریج جامعة کنت)، ایرج ذوقی (خریج جامعة مانیتوبا، کندا) وملیحة ستارزاده (خریج جامعة کولومبیا). فی البدایة کانت مدة الدراسة الجامعیة  لتخصص التاریخ ثلاث سنوات ثم تغیرت لاحقاً إلی أربع سنوات و ذلک من خلال توظیف أساتذة جدد وتقدیم المزید من المواد الدراسیة.

خلال السنوات التی سبقت الثورة الإسلامیة کان یتعین علی الطلاب أن یجتازوا الدروس التالیة للتخرج: 24 مساق مقرر من الدروس العامة (مساق واحد للریاضیات، 6 مساقات للغة الفارسیة، 14 مساق للغة الإنجلیزیة، 3 مساقات للتاریخ العام)، 67 مساق من الدورات الإجباریة (44 مساق للتاریخ، و12 مساق من اللغة الفرنسیة أو العربیة أو الألمانیة أو الإنجلیزیة، و3 مساقات للریاضیات، و 8 مساقات من العلوم الأساسیة)، و24 مساق من الدروس الاختیاریة (12 مساق لدروس التاریخ و12 مساق من الدروس فی المجالات الأخری، لا سیما علم الاجتماع والعلوم السیاسیة وعلم النفس) و12 مساق من الدروس الاختیاریة.

بعد انتصار الثورة الإسلامیة والإغلاق المؤقت للجامعة والثورة الثقافیة، تم فصل عدد کبیر من أساتذة قسم التاریخ وتوجهوا إلی جامعات أخری. بعد إعادة فتح الجامعات حدث تغییر جوهری فی تدریس مساقات التاریخ، خاصة فی الدروس العامة. فی هذه الدروس، تم تخفیض تعلیم اللغة الإنجلیزیة من 14مساق  إلی 3 مساقات والدروس الإسلامیة مثل التربیة الإسلامیة (4 مساقات)، النصوص الإسلامیة (مساقین)، الأخلاق الإسلامیة والتربیة (مساقین)، الثورة الإسلامیة (وحدتان)؛ حلت محل المقررات السابقة.

طبعا لم یطرأ أی تغییر علی وحدات التربیة البدنیة وعلوم الریاضة واللغة الفارسیة، وکان یتعین علی الطلبة اجتیاز هذه الدروس للتخرج کما فی السابق. وبالتأکید تمّ إجراء تغییرات فی دروس التاریخ. تم تقسیم الدروس إلی ثلاث فئات: الدروس العامة، الدروس الأساسیة والدروس الرئیسة والدورات المتخصصة، وزاد عدد المساقات الجامعیة من 127 مساق قبل الثورة إلی 145 مساق. کما تم إیقاف تدریس 8 مقررات من العلوم الأساسیة و 3 دروس ریاضیات و 12 مساق للغات الأجنبیة فی قسم التاریخ. وفی المناهج الدراسیة أفسحت الدورات الاختیاریة المجال للمساقات الإختیاریة ومعظم الطلاب سجلوا لهذه الدروس من المساقات الاختیاریة المحددة فی مجال التاریخ. بعد الثورة الإسلامیة تم فصل فرع التاریخ والجغرافیا واستمر تدریس التاریخ بشکل منفصل فی مبنی الجامعة الذی تم إنشاؤه حدیثًا فی المکان الحالی. کان أول رئیس للقسم بعد الثورة الإسلامیة سید حسن موسوی، خریج المعهد الآسیوی لإیران القدیمة بدرجة الماجستیر.

فی عام 1984 تم فصل کلیة العلوم عن کلیة الآداب وأنشأت کلیة مستقلة باسم کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة وفی عام 1986 ترأس الکلیة محمد حسن تحریریان و واصلت الکلیة فعالیتها فی  مجالات الاقتصاد، الإدارة، التاریخ، علم النفس، اللغة الفارسیة وآدابها، اللغات الأجنبیة واللسانیات، العلوم الاجتماعیة وعلم المکتبات. فی عام 1999 تم افتتاح مرحلة الماجستیر فی التاریخ بالترکیز علی التاریخ الإیرانی عقب ظهور الإسلام  وذلک فی قسم التاریخ. فی عام 2003 تم تقسیم کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة إلی کلیتین للأدب والعلوم الإنسانیة والاجتماعیة، وتم وضع قسم التاریخ فی إطار کلیة العلوم الإنسانیة.

عقب تسع سنوات من تدشین تخصص تاریخ إیران الإسلامی  فی مرحلة الماجستیر، تم تدشین مرحلة الدکتوراه فی نفس التخصص فی عام 2008 وتم قبول خمسة طلاب.

 مع توسع الدراسات العلیا فی الجامعة تم تطویر قسم التاریخ أیضًا ویتم تسجیل الطلبة حالیاً فی هذا القسم للدراسة فی مرحلة الدکتوراه (تخصص تاریخ الإسلام وتخصص تاریخ إیران الإسلامی) ومرحلة  الماجیستیر (علم الآثار، الدراسات الإیرانیة، تاریخ الإسلام وتاریخ إیران).

دکتر محمدعلی رنجبر

آقای دکتر محمدعلی رنجبر در سال 1366 لیسانس خود را در رشته تاریخ از دانشگاه شیراز اخذ کرد. در سال 1367 فوق لیسانس خود را در رشته تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد به پایان رساند . موضوع پایان نامه این دوره  "وزیران دوره صفوی" بود. در سال 1379 از رساله دکترای خود با عنوان "مشعشعیان؛ ماهیت فکری – اجتماعی و فرایند تحولات تاریخی" در دانشگاه تربیت مدرس دفاع کرد. این رساله پژوهش فرهنگی برگزیده همان سال شد و پس از چاپ در سال 1382 نامزد کتاب سال جمهوری اسلامی ایران گردید. در سال 1370در وزارت علوم و به عنوان عضو هیأت علمی استخدام شد که تاکنون ادامه دارد. حوزه مطالعاتی ایشان: "تاریخ اجتماعی و اندیشه ای در دوره صفویه تا قاجار" است و مباحث فارس شناسی در دوره معاصر را نیز پیگیری می کند. تاکنون از ایشان 55 مقاله و 5 کتاب به چاپ رسیده است. دو دوره ریاست بخش (88-84)، ریاست مرکز نشر دانشگاه (92- 88) و مدیر مرکز اسناد و کتابخانه جمهوری اسلامی فارس (92- 89) از سوابق مدیریتی و اجرایی ایشان است. دکتر رنجبر عضو هیأت مؤسس انجمن ایرانی تاریخ اسلام و برای سالها مؤسس و مدیر شعبه فارس انجمن ایرانی تاریخ ایران بوده است. وی دبیر علمی کنگره بزرگ زندیه در سال 1385 بود.

 

ردیف

نام و نام خانوادگی

رتبه علمی

ایمیل

شماره تلفن مستقیم

شماره داخلی

1

دکتر محمدمهدی مرادی خلج

دانشیار

mm_mkhalaj@yahoo.com / .khalaj@shirazu.ac.ir

36134367

4367

2

دکتر سیدابوالقاسم فروزانی

استاد

forozani.35@shirazu.ac.ir

36134384

4384

3

دکتر عبدالرسول خیراندیش

استاد

Kheirandish.ar@gmail.com/Ar.kheirandish@shirazu.ac.ir

36134364

4364

4

دکتر حمید حاجیان پور

دانشیار

hhajianpour@yahoo.com/hamidhajianpour@shirazu.ac.ir

36134365

4365

5

دکتر شکراله  خاکرند

دانشیار

Khakrand66@yahoo.com / khakrand@shirazu.ac.ir

36134369

4369

6

دکتر محمد علی رنجبر

دانشیار

ranjbar@shirazu.ac.ir

36134354

4354

7

دکتر احمد فضلی نژاد

دانشیار

afazlinejad48@Gmail.com / fazlinejad@shirazu.ac.ir

36134233

4233

8

دکتر علیرضا عسکری

دانشیار

Askari_chaverdi@yahoo.com / a.askari@shirazu.ac.ir

36134423

4423

9

دکتر سلیمان حیدری

دانشیار

soleymanheidari@shirazu.ac.ir

36134272

4272

10

دکتر معصومه دهقان

استادیار

Ma.dehghan@shirau.ac.ir

36134269

4269

11

دکتر سیدجواد موسوی

استادیار

Javad_shirazu@yahoo.com

۳۶۱۳۴۲۳۵

4235

 

 

خانم معصومه عبدالهی 

شرح وظایف:

امور آموزشی بخش از جمله برنامه ریزی دروس کارشناسی، ارشد و دکتری، تعریف دروس در سیستم، انتخاب واحد، حذف و اضافه، تشکیل پرونده  و ثبت نام دانشجویان جدیدالورود، هماهنگی در خصوص امور آزمون جامع، تنظیم برنامه امتحانی دانشجویان، بایگانی، پیگیری در خصوص مشکلات آموزشی دانشجویان

 

خانم زهرا رضایی

شرح وظایف:

امور اداری بخش، امور مربوط به دانشجویان، اساتید و امور مربوط به اردوهای دانشجویی بخش،  تایپ نامه های اداری، پیگیری امور بخش، دانشجویان و اساتید بخش 

 

خانم گلشاه کاظمی

شرح وظایف

امور آبدارخانه، تنظیف و خدماتی بخش

 

رویدادها

برنامه سخنرانی دکتر علیرضا عسکری در دانشگاه بولونیا ایتالیا
برنامه سخنرانی دکتر علیرضا عسکری در دانشگاه بولونیا ایتالیا
برنامه سخنرانی دکتر علیرضا عسکری در دانشگاه بولونیا ایتالیا

نام و نام خانوادگی                        پست سازمانی                                                       ایمیل                      شماره مستقیم            شماره فاکس          شماره داخلی

معصومه عبدالهی                    کارشناس آموزش                                       History-edu@shirazu.ac.ir      36134362            36276373            4362

زهرا رضایی                      کارشناس امور دانشجویی/ مسئول دفتر             History-office@shirazu.ac.ir       36134360            36276373            4360